In deze blogreeks laten wij testprofessionals en kwaliteitsprofessionals uit diverse branches aan het woord. Het Testersuite Team hoort graag van deze professionals de diverse visies op het gebied van testen en softwarekwaliteit. In deze editie van Let’s Talk About Test maak je kennis met Fokko Keuning, unitmanager Qualitiy Solutions bij myBrand Conclusion.
"Inzicht in kwaliteit is belangrijk om eerder risico’s te identificeren en te mitigeren."
Even een heads up: Wie is Fokko?
Uiteraard ben ik niet alleen unitmanager Quality Solutions bij myBrand Conclusion. Inmiddels ben ik 50 jaar, woon samen met mijn vriendin, heb twee dochters en twee bonuskinderen. Wij wonen in Dronten.
Sinds augustus hebben we een Tervuerense-herder-puppy naast onze gepensioneerde blindengeleidehond. Misschien kan de pup nog wat leren van de oude hond.
Wilde je op de lagere school al quality manager worden?
Nee, ik had maar één passie en dat is piloot worden. Daar heb ik alles voor gedaan. Bij de Luchtmacht doorliep ik als een van de weinige alle keuringen zonder problemen. Zelf zag ik wel in dat F16 piloot worden niet ging lukken. Als kind had ik namelijk een lichte vorm van epilepsie waar ik op mijn 12e overheen groeide.
Helikopterpiloot worden was mijn streven en daar zagen ze bij de Luchtmacht ook geen probleem in. Zelfs de laatste simulatortesten doorliep ik zonder een probleem. Uiteindelijk werd ik toch door de medische staf afgekeurd. Ik was 100% gezond verklaard maar de luchtmacht wilde daar niet in mee gaan.
Luchtvaart is nog steeds mijn stille passie. Thuis op de simulator vlieg ik een Airbus A320 en dat gaat fantastisch.
Mijn tweede passie is de IT. Als 12-jarig jochie had ik een computer zonder harde schijf nog. Je weet wel, met diskettes voor de a- en b-schijf. Later had ik een pc. In die tijd heette dat IBM-compatibel. Op het HBO probeerde ik nog de richting van HR maar ben ik toch de richting van IT ingeslagen.
Hoe ben je dan in de wereld van quality management terecht gekomen?
Voor mij is het belangrijk dat iets er goed uitziet en ook goed is. In de IT ben ik via rollen als netwerkbeheerder en IT-management in het projectmanagement terechtgekomen. Op een gegeven moment liep het aantal opdrachten af bij de organisatie waar ik toen werkte. Het gevolg was dat ik iets anders moest gaan doen.
Vervolgens ben ik autorij-instructeur geworden; IT was even klaar voor mij. Zo begon ik aan mijn eigen rijschool in Lelystad en een franchise-rijschool in Zwolle. Het idee was zelf de auto uit te gaan en fulltime ondernemer te worden.
Inmiddels was mijn eerste kind geboren en dan mis je als ondernemer veel. Dit was aanleiding om weer een baan te zoeken in de IT. Er was een vacature als QA-consultant vacant en dat leek me fantastisch. Vanwege het gat in mijn CV werd ik aangenomen op een wat lager niveau. Echter, na drie maanden werd dat snel aangepast. Dat speelde zich af in 2006. Nu ben ik uiteindelijk unitmanager Quality Solutions bij myBrand Conclusion.
"Begin zo vroeg mogelijk om fouten eruit te halen en risico’s te beperken."
Hoe belangrijk is testen binnen quality management?
Tegenwoordig wordt het shift-left-principe steeds meer omarmt. Oftewel, begin eerder met testen. Dat is een belangrijk onderdeel van Quality Assurance. Begin zo vroeg mogelijk om fouten eruit te halen en risico’s te beperken. Daarmee verlaag je ook de herstelkosten.
Wereldwijd worden 81% van de IT-projecten nog steeds te laat opgeleverd. Liefst 51% heeft nog issues in de productie-omgeving en 41% gaat over het budget heen. Als ik dat vergelijk met cijfers die ik al jaren in trainingen communiceer, dan doen we het nog steeds niet goed in de IT. Testen is zo belangrijk maar het blijft een ondergeschoven kindje.
Waarom wordt er nog steeds niet goed getest in de IT?
Vorig jaar gaf ik een presentatie aan het management van een klant waarin ik moest uitleggen waarom zij zelf nog acceptatietesten moeten uitvoeren. Zij begrepen niet waarom dat nodig was, want myBrand Conclusion had toch al getest?
Ik heb uitgelegd dat wij inderdaad getest hebben. Maar uiteindelijk is het jullie business, zijn het jullie business-processen en systemen. Zelf kan je het beste bepalen of alles werkt zoals het moet werken. Je ziet het altijd gebeuren wanneer de key-users gaan testen dat de bevindingen dan binnenstromen. Dit komt omdat de key-users heel anders werken met de systemen dan wij dat doen als buitenstaander.
De myBrand Conclusion consultants moeten dus klanten hierin echt meenemen?
Jazeker. Zo leg ik altijd uit dat je naast risk-based-testen ook moet letten op value-based-testen. Risk-based-testen gaat uit van het principe no-risk-no-test. Bij value-based-testen ga je kijken waar de meeste waarde ligt voor de klant.
Laat ik een voorbeeld noemen: Een klant bracht producten naar de cloud. We gaan dan natuurlijk de functionaliteit testen. De echte waarde ligt echter bij performance en security. Dit omdat ze naar de cloud gaan. Daar hebben we dus primair de nadruk opgelegd bij het testen.
Dat is de extra vraag die je als testconsultant moet stellen, waar ligt de waarde voor de klant. In een eerdere Let’s talk about test gaf Dirk Janssen al aan dat het om processen en risico’s draait. Ik vul dit aan met waar ligt de waarde van de klant. Bij Agile en DevOps wordt ook uitgegaan van de waarde dus dat sluit naadloos aan.
"Voor SaaS-applicaties geldt ook dat je moet testen."
Moet je ook testen bij Low-code en SaaS?
Mijn oud-collega Jan-Jaap Cannegieter had een presentatie gemaakt over de vraag of je bij low-code ook nog moet testen. Ja, dat moet! Low-code werkt met standaard platforms, maar eigenlijk ontwikkel je maatwerk-applicaties. Als er iets getest moet worden is het wel maatwerk.
Voor SaaS-applicaties geldt ook dat je moet testen. Als ik vanuit SAP kijk naar de nieuwe public cloud-proposities dan bieden ze die aan op basis van best practices. Als SaaS-gebruiker heb je geen invloed op de platformen, dat ligt bij SAP.
De vraag is of jouw business-processen worden ondersteunt zoals jij wilt. Ook daar zit maatwerk in die we vaak invullen met low-code solutions. Dus moet je testen. De belangrijkste vraag is of jouw business-processen op de juiste wijze worden ondersteund. Ongeacht of het on-premise of in de cloud is.
Testen blijft dus belangrijk!
myBrand Conclusion hanteert het pace-layered model van Gartner. De eerste laag is het system of record. Dat is je core legacy systeem. Dat wil je zo min mogelijk veranderen. Dan heb je het system of differentiation. Daarin zitten applicaties die de unieke capaciteiten van een organisatie mogelijk maken. De derde laag is het system of innovation. Daar positioneren wij de low-code platforms. De diverse systemen communiceren met elkaar en het laatste wat je wilt is dat tussen die lagen bugs ontstaan. Vandaar dat testen belangrijk blijft.
Waar liggen jouw uitdagingen met klanten?
Helaas ligt dit vooral op het bewust maken en overtuigen dat klanten moeten investeren in kwaliteit en testen. Dat kost veel presales tijd. Als de consultants eenmaal binnen zijn, gaat dat goed en ziet men snel de meerwaarde ervan in. Dan denk ik, yes, ik heb weer iemand bewust gemaakt. Mijn doel is mensen kwaliteitsbewust te maken.
Waarom is kwaliteit zo belangrijk?
Inzicht in kwaliteit is belangrijk om eerder risico’s te identificeren en te mitigeren. Dat voorkomt rework en bespaart geld. De indruk wordt gewekt dat kwaliteit geld kost maar het bespaart juist geld want je voorkomt rework.
Door kwaliteit kan je sneller leveren, time-to-market is belangrijk en kwaliteit gaat je daarbij helpen. Wanneer er geen sprake van kwaliteit is en je gaat versnellen, dan betekent dat fouten en dat kost dus geld.
"Het gaat vaak al fout bij de requirements."
De wet van Boehm blijft toch nog steeds actueel?
Dat blijft het zeker. We hebben eens met een groep slimme mensen geprobeerd een slimme variant te bedenken op de wet van Boehm (De herstelkosten nemen exponentieel toe naar mate een fout later in het ontwikkelproces wordt gevonden en hersteld, red) Dat is niet gelukt. Door zijn eenvoud blijft deze wet nog altijd actueel. De kracht van eenvoud!
Het gaat vaak al fout bij de requirements. Projecten stappen daar vaak te snel overheen, omdat ze aan de slag willen. Een voorbeeld: Ik heb als requirement dat ik een offroad voertuig wil waarin ik bagage kan meenemen. Dan krijg ik een Landrover op mijn oprit om te testen, terwijl ik een golfkarretje bedoelde. De ombouw-kosten om van de Landrover een golfkarretje te maken zijn enorm.
Je moet niet gelijk in oplossingen denken. Het is beter om eerst door te vragen. Dat gebeurt tegenwoordig vrij weinig. Bij myBrand Conclusion helpen we de klant hier ook mee.
Het reviewen van deliverables kost geld zegt men. Ik garandeer een ROI op reviewen van minimaal 1:3. Ik heb zelfs bij een klant een ROI van 1:20 behaald. Daarmee heb ik op grote projecten tonnen aan herstelkosten voorkomen voor de klant. Het kostte de klant geld om ons in te huren maar de besparing die het opleverde was vele mate groter.
Hoe zie jij de applicatie Testersuite binnen jouw werkzaamheden
Ik was laatst op een event waar gevraagd werd wat de meeste gebruikte testtool is. Iedereen weet dat dit Excel is. Ik streef naar een hogere testvolwassenheid bij klanten en dan wil je afstappen van Excel.
Als ik klanten spreek dan zeggen ze altijd ik heb Excel en dat gebruiken we. Als ik dan vraag hoeveel business-risico dek je daarmee af, dan weten ze dat niet. Op de vraag of er productie-issues zijn is het antwoord ‘ja’. Als je vervolgens gaat analyseren dan zie je dat je met minder testcases een groter business-risico afdekt en daardoor beter en goedkoper kan testen.
In Testersuite breng je de juiste testcases goed onder in al je (sub)processen. Het ondersteunt het hele testproces en als je het eenmaal goed hebt ingericht, kan je het herhaalbaar maken. Via de masterlist haal je wanneer nodig alles weer op en hergebruik je het. De workflow in Testersuite neemt een stuk communicatie uit handen voor je. Het biedt je structuur en een stap omhoog in de testvolwassenheid. Daarnaast is het ideaal ter voorbereiding op test-automation.
Hoe zie jij in algemene zin de toekomst van het testvak?
Heel positief. Ik denk dat we altijd manueel testen blijven behouden op de gerealiseerde changes. Er wordt veel gedacht in de richting van test-automation. Daar focust mijn unit ook op. Je hoort ook veel over AI. Is alles dan straks geautomatiseerd? Hoe interpreteert AI een requirement? Geen idee.
Er zijn veel mooie ontwikkelingen, het is zaak om bij te blijven. Borging van kwaliteit is heel belangrijk als men snelheid nastreeft. Er wordt geroepen dat quality en speed hand in hand gaan. Mijn mening is dat quality voor speed gaat!
Wat is jouw advies aan andere testprofessionals?
Denk altijd vanuit de waarde voor de klant, daar doe je het voor.
Wil je verder nog iets kwijt?
Zorg dat je dingen doet die je leuk vindt.
